Kolonoskopi

KOLONOSKOPİ

Tanım
Kolonoskopi; Kalın barsağın ucunda kamera ve ışığın olduğu, bükülebilen, yaklaşık bir insan parmağı kalınlığında tıbbi bir cihaz (kolonoskop) ile makattan başlayarak yapılan muayenesine denir. Görüntü kolonoskop ucundaki kamera ve ışık aracılığıyla işlemi gerçekleştiren doktorun görebileceği ekrana iletilir. İşlem sırasında kalın barsaktaki normal ve anormal durumlar kaydedilebilir ve gerekli görülen hallerde inceleme için örnek alınabilir.
Kolonoskopi; işlem öncesi hazırlığın ve işlem sonrası doktorunuzun uygun göreceği belirli bir süre yakın takibin olduğu ve hastanede yatmaksızın günübirlik yapılan bir işlemdir.

Hazırlık Nasıl Yapılır?
İşlem sırasında kalın barsağınızın tamamen temiz olması muayenenin başarısını artırır ve işlemin tekrar yapılmasını önler. Bunun için doktorunuz size barsak hazırlığının nasıl yapılacağını anlatan bir doküman verecektir. Genel olarak işlemden önceki gün katı, posa bırakan lifli yiyecekler yememelisiniz. İçecek olarak ise berrak içeçekleri (bardağa konduğunda arkasındaki nesnelerin görüldüğü sıvılar; vişne suyu, komposto, su gibi) tercih etmelisiniz. Diyet düzenlemesine ek olarak doktorunuz barsakların tam temizlenmesi için size ağız yoluyla alınan laksatif (ishal yapıcı) ilaç verecektir. Bu ilacı doktorunuzun size önerdiği dozda ve sürede içeceksiniz ve ardından sıvı kaybını önlemek için bol berrak sıvılardan tüketeceksiniz.

Barsak hazırlığına ait işlemler bittikten sonra işlem öncesi gece yarısından sonra ağızdan herhengi bir yiyecek ya da içecek almayacaksınız. Ancak işlem sabahı almanz gereken ilaçlarınız ver ise bunları bir türk kahvesi fincanı kadar su ile alabilirsiniz.

Kolonoskopik muayeneye karar verildiğinde doktorunuz size mevcut hastalıklarınızı ve kullanmak zorunda olduğunuz ilaçlarınızı soracak ve gerekli düzenlemeleri yapacaktır. Özellikle kullandığınız kan sulandırıcılar (aspirin, kumadin gibi) örnek alma sırasındaki olası kanamaları önlemek amacıyla ya kesilecek ya da yenide düzenlenecektir.

İşlemin Ayrıntıları;
Kolonoskopi bu konuda uzmanlaşmış bir doktor tarafından yardımcı personeli ile beraber, olası acil durumlara yönelik her türlü ekipmanın olduğu ünitelerde yapılmaktadır. İşlem başlamadan önce size özel giysiler giydirilecektir.

İşlem odasına alınmadan önce ya da işlem odasında damardan sakinleştirici ve ağrı kesici ilaçlar verilir. Daha sonra her iki bacağınızı göğsünüze doğru çekerek sol yanınıza yatar pozisyonunda muayene başlayacaktır. Doktorunuz kolonoskopu makadınızdan geçerek kalın barsağınızın son kısmına (rektum) doğru ilerletir. Bundan sonra doktorunuz kolonoskop ile hava vererek barsağınzı şişirecek ve barsak iç yüzeyinin görünür hale gelmesini sağlayacaktır. Bu esnada oluşacak ağrılar için size sakinleştirici ve ağrı kesici yapılmıştı ancak doktorunuz gerekli görürse tekrar ilaç yapabilir. Kolonoskop ileri doğru itilerek ince barsak ile kalın barsak birleşim yerine kadar olan tüm kalın barsak bölümleri incelenir. Bu işlem yaklaşık 20-30 dakika sürer. Doktorunuz işlem sırasında karşılaştığı normal olmayan oluşumları (polip gibi) kolonoskop yardımıyla çıkarabilir (polipektomi) ya da örnek (biyopsi) alabilir.

İşlem bitikten sonra verilen ilaçların etkisinin geçmesi ve işlem öncesi halinize dönmeniz amacıyla dinlenme odasına alınacaksınız. Kişiden kişiye değişmek üzere bu süre yaklaşık bir saattir. Doktorunuz size işlem ile ilgili bilgi verdikten sonra hastaneden ayrılabilirsiniz. Her ne kadar ilaç etkisi geçmiş dahi olsa yanınızda mutlaka tanıdığınız biri olmalıdır. İlaçlı iken araç kullanmamalı ve işe gitmemelisiniz ve günün geri kalanını evinizde dinlenerek geçirmelisiniz. İşlem sonrasında barsağınızda gaz birikmesine bağlı karnınızda hafif ağrılar olabilir ve gaz çıkarark rahatlayabilirsiniz. Hafif yürüyüşler gaz çıkarmanızı kolaylaştırabilir. Ayrıca ilk büyükabdest sırasında özellikle biyopsi yapılan hastalarda kanama olabilir. Ancak kanamanın devam ettiği ve pıhtı şeklinde kanama olması, karın ağrısının şiddetlenmesi ve ateşinizin yükselmesi olduğu durumlarda doktorunuz ile iletişime geçmelisiniz.

Niçin Kolonoskopi Yapılır?
Barsak ile ilgili yakınmalar ya da bulgular; Makattan kanama, kronik kabızlık, geçmeyen ishal, kalın barsak kökenli olabilecek karın ağrılarında,
Kolon ve Rektum kanser taramasında; Günümüzde kolon ve rektum kanseri tarama programlarında 50 yaş ve üzeri bireylerde rutin olarak kolonoskopi yapılması önerilmektedir. Ailesinde kolon-rektum kanseri hikayesinin olması durumunda tarama 40 yaşında başlamalıdır. Barsak alışkanlıklarında değişiklik olması, makattan kanama, açıklanamayan kilo kaybı olası kalın barsak ve rektum kanserini düşündürteceğinden bu hastalara kolonoskopi yapılması gerekebilir.
Kolonoskopinin Riski Var mıdır?
Nadir de olsa (%1’den az) kolonoskopide bazı riskler vardır.
Bunlar;
İşlem için verilen ilaçların ters etkileri,
Biyopsi ya da polipektomiden sonra kanama,
İşlem sırasında barsakta delinme (perfotasyon)
Anormal oluşumların gözden kaçırılması